Xu hướng gia đình một con đang ngày càng trở nên phổ biến trên toàn cầu, đặc biệt là tại các quốc gia phát triển như Singapore, Mỹ, châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc. Tại Singapore, số liệu thống kê cho thấy tỷ lệ phụ nữ có chỉ một con đã tăng từ 17,3% vào năm 2005 lên 25,1% vào năm 2024. Điều này cho thấy một sự chuyển biến rõ ràng trong cách tiếp cận về việc nuôi dạy con cái và lập kế hoạch gia đình.
Theo các chuyên gia xã hội học, có nhiều yếu tố thực tế đóng góp vào xu hướng này. Áp lực về chi phí sinh hoạt cao, quỹ thời gian hạn hẹp và sự thay đổi trong hệ giá trị là những nguyên nhân chính. Khi cuộc sống ngày càng trở nên đắt đỏ và phức tạp, nhiều phụ huynh chọn cách chỉ sinh một con để có thể đảm bảo chất lượng cuộc sống tốt hơn và dành sự quan tâm cần thiết cho con cái. Việc này giúp họ có thể tập trung nguồn lực và thời gian vào việc nuôi dạy đứa trẻ một cách tốt nhất.
Tuy nhiên, xu hướng gia đình một con cũng đặt ra những thách thức đáng kể cho các xã hội đang đối mặt với tình trạng già hóa dân số, như trường hợp của Singapore. Tỷ lệ người trong độ tuổi lao động trên mỗi công dân từ 65 tuổi trở lên đang có xu hướng giảm dần. Điều này có thể dẫn đến những vấn đề về an sinh xã hội và kinh tế trong tương lai. Các chuyên gia lão khoa chỉ ra rằng, trong quá khứ, nhiều người thường xem con cái như một khoản đầu tư cho tuổi già của họ. Nhưng hiện nay, nhận thức của nhiều người đã thay đổi; họ hiểu rằng cần phải chủ động chuẩn bị cho giai đoạn cuối đời để giảm bớt gánh nặng cho con cái.
Xu hướng này không chỉ phản ánh sự thay đổi trong quan niệm về gia đình và việc nuôi dạy con cái mà còn cho thấy sự chuyển biến trong cách mà các thế hệ nhìn nhận về trách nhiệm và sự chuẩn bị cho tương lai. Trong bối cảnh già hóa dân số ngày càng trở nên nghiêm trọng, việc chủ động chuẩn bị cho tuổi già không chỉ giúp giảm nhẹ gánh nặng cho con cái mà còn góp phần xây dựng một xã hội già hóa khỏe mạnh và bền vững hơn.
Trước những thách thức và thay đổi này, các quốc gia cần xem xét và thích nghi với xu hướng gia đình một con. Đồng thời, việc đề xuất và thực hiện các chính sách hỗ trợ phù hợp sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các gia đình thích ứng với sự thay đổi này và đảm bảo sự phát triển bền vững của xã hội.
