NSƯT Xuân Hinh vừa ra mắt cuốn hồi ký “Kẻ chọc cười dân dã”, một sự kiện đầy cảm xúc và thu hút đông đảo bạn bè văn nghệ sĩ và khán giả yêu mến ông. Cuốn sách không chỉ là một hồi ký về cuộc đời của ông mà còn là một hành trình “chọc cười” nhưng đầy nghiêm túc, với niềm tin rằng chỉ khi yêu mến và hiểu sâu văn hóa dân gian, người nghệ sĩ mới có thể biến tiếng cười thành một thứ tiếng nói nghệ thuật – vừa dí dỏm, vừa nhân văn, vừa cảnh tỉnh xã hội mà vẫn giữ được cái duyên thuần Việt.

Sau hơn bốn thập kỷ miệt mài với sân khấu hài dân gian, NSƯT Xuân Hinh đã chọn cách nhìn lại cuộc đời mình không bằng những cú giật gân hay câu chuyện thị phi, mà bằng chính dòng chảy mộc mạc, giản dị và sâu thẳm của văn hóa dân gian – thứ đã hun đúc nên một Xuân Hinh độc nhất, không thể trộn lẫn. Với những vai diễn để đời như “Thầy bói đi chợ”, “Người ngựa, ngựa người”, “Cu Sứt”, “Lý Toét xử kiện”…, ông đã thể hiện sự quan sát thấu đáo và những nét trào lộng thâm trầm mà văn học dân gian từng làm được qua những nhân vật như Trạng Quỳnh, Ba Giai – Tú Xuất.

NSƯT Xuân Hinh chia sẻ: “Cười là để nghĩ, để thương, để thấy mình trong đó. Tôi không bao giờ làm hài để hạ thấp người khác hay chạy theo thị hiếu rẻ tiền”. Cuốn hồi ký của ông như một tập tản văn nối dài, từng dòng chữ ngân lên những hồi tưởng, trăn trở và cả biết ơn. Ông đã giữ nguyên căn cốt “người nhà quê” và biến nó thành nguồn lực sáng tạo dồi dào, nuôi sống tiếng cười hàng chục năm.

Với quyển sách “Kẻ chọc cười dân dã”, người đọc sẽ thấy cả một hành trình “chọc cười” nhưng đầy nghiêm túc. Nếu không có văn hóa dân gian, tôi đã không là ai cả. Nó là chốn tôi đi về, là cái nôi tôi được sinh ra lần thứ hai – trong nghệ thuật. Ông gửi lời tri ân đến khán giả – những người đã nuôi dưỡng “anh hề sân khấu”, như cách ông tự gọi mình – bằng tình yêu văn hóa truyền thống.

Trong bối cảnh sân khấu truyền thống ngày càng ít đất sống, tiếng cười dân gian ngày càng bị lấn át bởi hài thị trường, hồi ký của NSƯT Xuân Hinh như một làn gió mới thổi vào ký ức văn hóa Việt. Cuốn sách này không chỉ là một tác phẩm về cuộc đời và sự nghiệp của ông, mà còn là một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của văn hóa dân gian và giá trị của tiếng cười trong đời sống.

Nghệ sĩ Xuân Hinh, người được mệnh danh là ‘vua hài đất Bắc’, đã có một sự xuất hiện đầy ấn tượng trong tập cuối của chương trình Cuộc hẹn cuối tuần mùa 3 trên VTV3. Tại đây, ông đã chia sẻ những câu chuyện chân thực về cuộc đời mình, từ những tháng ngày tuổi thơ cơ cực đến những biến động và thăng trầm trong sự nghiệp.

Xuân Hinh sinh ra trong một gia đình đông anh chị em, điều kiện kinh tế không khá giả. Từ nhỏ, ông đã phải gánh vác nhiều công việc trong gia đình và lo toan cho cuộc sống hàng ngày. Ông kể rằng từ năm 13 tuổi, ông đã bắt đầu đi buôn, trải qua nhiều thăng trầm, cay đắng và uất ức. Tuổi thơ của Xuân Hinh là những buổi thức giấc lúc 3-4h sáng để phụ mẹ, đi học rồi về làm việc nhà và buôn bán kiếm lời. Ông buôn đủ thứ, miễn là ra tiền, từ buôn mía, buôn thịt, bánh rán, tôm cua đến đi hát quan họ.

Xuân Hinh chia sẻ, ông không sinh ra trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, nhưng chính hoàn cảnh khó khăn đã rèn giũa cho ông nghị lực và sự lanh lợi. Ông đã học được cách bươn chải, tự lập, không dựa dẫm vào ai. Một trong những ký ức khiến Xuân Hinh xúc động là ngày trúng tuyển vào Đoàn dân ca quan họ Bắc Ninh năm 16 tuổi. Mẹ ông đã dúi cho con trai 20 đồng, và ông đã quyết định tự thân vận động mà sống.

Cái ‘máu buôn’ dường như đã ngấm vào ông từ sớm, và ông vẫn tiếp tục buôn bán trong suốt những năm học ở trường sân khấu. Xuân Hinh cũng chia sẻ về những biến động trong sự nghiệp, từ việc bỏ nghề đến những thành công và thất bại. Tuy nhiên, ông luôn gắn bó với nghệ thuật dân tộc, và coi văn hóa truyền thống như ‘thứ của quý’.

Sau nhiều năm cống hiến cho nghệ thuật, Xuân Hinh đã trở thành biểu tượng của nghệ thuật chèo và hài dân gian, và được yêu mến với danh xưng ‘vua hài đất Bắc’. Gần nửa thế kỷ gắn bó với nghệ thuật, Xuân Hinh vẫn say đắm với quan họ, chèo, xẩm, hát văn, và chăm chút từng vai diễn, từng câu hò, điệu hát bằng cái tâm của một nghệ sĩ.

Không chỉ vậy, Xuân Hinh còn tuyên bố sẽ tiếp tục ‘chơi’ rock trong tương lai, và sẵn sàng hợp tác với các nghệ sĩ trẻ để lan tỏa tình yêu với văn hóa dân tộc. Với những chia sẻ chân thực và cảm xúc, nghệ sĩ Xuân Hinh đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng khán giả, và khẳng định vị thế của mình trong lòng công chúng yêu nghệ thuật.