Ngày 26-7, lễ khai mạc Cuộc thi phim ngắn Inspiring Vietnam 2025 với chủ đề ‘Sức khỏe tinh thần của người trẻ’ đã diễn ra tại trường Đại học Fulbright Việt Nam (TP.HCM). Cuộc thi này tạo cơ hội cho các nhà làm phim, sinh viên, tổ chức xã hội… sử dụng điện ảnh để nói về vấn đề sức khỏe tinh thần của người trẻ.

Phát biểu tại lễ khai mạc, đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh, đại diện ban tổ chức, cho biết hiện nay có nhiều đề tài được các nhà làm phim trẻ quan tâm, như những khó khăn của người trẻ trong thời đại mới, những biến động xã hội, và các bạn trẻ muốn chia sẻ những vấn đề đó không chỉ với cộng đồng làm phim mà còn với khán giả, thế giới xung quanh mình.

‘Với chủ đề của cuộc thi phim ngắn Inspiring Vietnam 2025, tôi nghĩ đây là một chủ đề cực kỳ quan trọng, giúp những người trẻ lên tiếng về những vấn đề mà họ đang gặp phải, những điều mà họ đang loay hoay, vấp phải mà không biết chia sẻ với ai… thông qua ngôn ngữ của điện ảnh’ – đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh chia sẻ.

Đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh nhận định, cuộc thi không chỉ khích lệ, tạo động lực mà còn là một sân chơi để các nhà làm phim trẻ có thể cùng làm phim, chia sẻ và trao đổi về nghề nghiệp, cũng như những vấn đề liên quan đến cuộc thi.

‘Chúng tôi hi vọng sẽ nhận được các tác phẩm từ các bạn trẻ, trong đó chứa đựng sự chân thành, nói lên được những vấn đề mà họ hay gặp phải. Và mong rằng những bộ phim đạt giải của Việt Nam năm nay khi mang đến Inspiring Asia, các bạn cũng sẽ đóng góp một tiếng nói lớn trong khu vực Đông Nam Á, Châu Á, và thể hiện được tinh thần của những nhà làm phim trẻ Việt Nam’ – đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh nói.

Cuộc thi phim ngắn Inspiring Vietnam 2025 được tổ chức và tài trợ bởi Quỹ Gia đình Nguyễn – Phương (Nguyễn-Phương Family Foundation) với mong muốn kêu gọi và đồng hành cùng các nhà làm phim trẻ, cũng như các tổ chức xã hội trong hành trình lan tỏa những thông điệp nhân văn về sức khỏe tinh thần của người trẻ tại Việt Nam.

Đây là lần đầu tiên Inspiring Asia, chuỗi liên hoan phim ngắn truyền cảm hứng, được tổ chức tại Việt Nam. Những mùa trước, cuộc thi được tổ chức thường niên tại các quốc gia như Trung Quốc, Singapore, Indonesia, Thái Lan…

Theo đó, hơn 20% thanh thiếu niên trên thế giới đang trải qua lo âu và gần 1/4 có biểu hiện trầm cảm, nhưng phần lớn vẫn im lặng vì định kiến và thiếu hệ thống hỗ trợ. Điện ảnh có thể là chiếc cầu nối giúp các câu chuyện thầm lặng ấy được lắng nghe, thấu hiểu và truyền cảm hứng để hành động.

Cuộc thi phim ngắn Sức khỏe tinh thần của người trẻ Inspiring Vietnam 2025 bắt đầu nhận tác phẩm từ ngày 14-7 đến 30-8-2025. Cuộc thi mở ra cơ hội cho các nhà làm phim độc lập, sinh viên, tổ chức xã hội và bất kỳ ai mong muốn sử dụng điện ảnh như một công cụ để lên tiếng về những vấn đề mà mình trăn trở.

Người tham dự có thể gửi các phim ngắn dài từ 2 – 7 phút, được sản xuất trong 3 năm gần nhất, phản ánh chân thật và sáng tạo góc nhìn về sức khỏe tinh thần của người trẻ.

Hai tác phẩm xuất sắc nhất sẽ đại diện Việt Nam tranh tài tại vòng chung kết khu vực được tổ chức tại Singapore vào ngày 25-10-2025, với tổng giá trị giải thưởng lên đến 100.000 USD.

Trung Quốc đang tăng cường kiểm duyệt nội dung phim chiếu mạng để nâng cao chất lượng nghệ thuật và định hướng giá trị cho thanh thiếu niên. Mới đây, cơ quan quản lý của nước này đã ban hành văn bản yêu cầu chấn chỉnh và cấm thực hiện các phim chiếu mạng có nội dung xây dựng nhân vật siêu nhân, rời xa thực tế.

Văn bản nhấn mạnh rằng những hình ảnh như vậy làm phai nhạt yếu tố chân thực trong lịch sử và không có lợi cho quá trình hình thành và phát triển tư duy của thanh thiếu niên. Các bộ phim nằm trong diện kiểm soát phần lớn là các phim ngắn được phát trên các nền tảng mạng xã hội. Hiện tại, các bộ phim ngắn có nội dung độc hại hay định hướng sai lệch đều bị gỡ bỏ trên các nền tảng.

Trong những năm gần đây, cơ quan quản lý văn hóa của Trung Quốc đã quan tâm đến dòng phim ngắn chiếu mạng, đặc biệt là sau sự bùng nổ của dòng phim này từ năm 2022 với doanh thu tăng trưởng lớn. Theo thống kê, quy mô thị trường phim ngắn tại Trung Quốc đã đạt 6,9 tỷ USD vào năm ngoái và số lượng người xem dòng phim này tăng mạnh trong những năm gần đây, đạt hơn nửa tỷ lượt xem trong năm 2024.

Để kiểm soát sự phát triển của dòng phim này, cơ quan quản lý của Trung Quốc đã tăng cường kiểm duyệt nội dung phim. Năm 2024, Tổng cục Phát thanh Truyền hình Trung Quốc đã ban hành 2 thông báo điều chỉnh việc sản xuất các phim ngắn về đề tài trung niên và phim có yếu tố ‘tổng tài bá đạo’. Những bộ phim ngắn lấy doanh nhân làm nhân vật chính đại diện cho thành công, quyền lực và giàu có, và kết hợp với cốt truyện lãng mạn phi lý chứa đựng nhiều tình tiết xa rời thực tế, tuyên truyền lối sống sai lệch.

Cơ quan quản lý yêu cầu các bộ phim ngắn về doanh nhân cần được xây dựng đúng thực tế, tránh tạo nên những kịch bản vô lý, khiến giới trẻ bị ảnh hưởng về tư tưởng. Dòng phim này bị cấm với mục đích nâng cao chất lượng sáng tác, xây dựng hệ sinh thái sáng tạo nghệ thuật lành mạnh.

Không chỉ vậy, cơ quan quản lý của Trung Quốc cũng yêu cầu các nền tảng phát sóng phải kiểm duyệt kỹ, ngăn chặn các phim ngắn khai thác yếu tố sùng bái tiền bạc, phô trương quyền lực hay sự giàu sang. Trước đó, Tổng cục Phát thanh Truyền hình Trung Quốc cũng ra văn bản yêu cầu chấm dứt nạn ‘thẩm mỹ ẻo lả’, cấm các nam nghệ sĩ chuộng phong cách phi giới tính, trang điểm, ăn mặc lòe loẹt, sử dụng nhiều phụ kiện.

Các cơ quan quản lý nghệ thuật Trung Quốc cho rằng đây là xu hướng thiếu chuẩn mực, làm ảnh hưởng đến sự phát triển của thế hệ trẻ. Các blogger lớn tại Trung Quốc cũng được yêu cầu nam tính hơn trong tạo hình. Dòng phim đam mỹ (đồng tính nam), yêu sớm, tình một đêm cũng bị cấm tại thị trường Trung Quốc.

Việc ngăn chặn dòng phim đam mỹ hay sự nữ tính hóa trong cộng đồng nam nghệ sĩ tại Trung Quốc xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Theo AFP, do tỷ lệ sinh tại Trung Quốc ngày càng giảm, các nhà chức trách Trung Quốc đang cố gắng khơi dậy giá trị nam tính truyền thống ở giới trẻ.

Trong những năm gần đây, một hiện tượng đang trở nên phổ biến ở các thành phố lớn là người trẻ ngày càng ít ăn các món ăn truyền thống như phở, bún chả…, trong khi các chuỗi ăn uống ngoại quốc như lẩu băng chuyền, bò nướng lại thu hút đông đảo giới trẻ. Sự chênh lệch này đặt ra một câu hỏi về nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi trong thói quen ăn uống của người trẻ.

Một trong những lý do chính dẫn đến sự thay đổi này là sự tiện lợi và guồng quay nhanh của đời sống đô thị. Bữa sáng trở thành một phần của cuộc đua thời gian, và người trẻ thường ưu tiên chọn những món ăn nhanh chóng và tiện lợi. Từ góc độ người bán, nhiều quán phở cũng không còn mặn mà với giới trẻ. Một bác chủ quán nói: ‘Tụi nhỏ lâu thật lâu mới đến ăn, giờ người già mới chịu ngồi lại ăn phở’. Phở, theo cách vận hành của nhiều hàng quán hiện nay, mặc định là món ăn của thế hệ đi trước.

Tuy nhiên, điều đáng nói hơn là sự đứt gãy giữa các thế hệ trong việc thưởng thức các món ăn truyền thống. Phở không chỉ là món ăn, nó còn là biểu tượng của văn hóa và truyền thống. Nếu phở muốn tồn tại không chỉ như một biểu tượng hoài niệm, thì chính những người làm phở nói riêng và các món ăn truyền thống khác cần nhìn nhận lại cách đối thoại với thế hệ mới. Họ cần tìm cách để làm cho các món ăn truyền thống trở nên hấp dẫn và phù hợp với nhu cầu và khẩu vị của người trẻ.

Một số chuyên gia cho rằng, để thu hút người trẻ, các quán phở và các món ăn truyền thống cần có sự đổi mới trong cách phục vụ và trình bày. Họ cần sử dụng các công nghệ mới để quảng cáo và tiếp cận với khách hàng trẻ. Ngoài ra, họ cũng cần tạo ra không gian ăn uống thoải mái và thân thiện, để người trẻ có thể thoải mái thưởng thức các món ăn truyền thống.

Trong khi đó, các chuỗi ăn uống ngoại quốc như lẩu băng chuyền, bò nướng lại biết cách thu hút người trẻ bằng cách tạo ra không gian ăn uống hiện đại và thoải mái. Họ cũng cung cấp các món ăn đa dạng và phong phú, đáp ứng nhu cầu và khẩu vị của người trẻ. Điều này đã giúp họ trở thành lựa chọn phổ biến của người trẻ trong các thành phố lớn.

Tóm lại, sự thay đổi trong thói quen ăn uống của người trẻ là một hiện tượng phức tạp, đòi hỏi sự hiểu biết và thích nghi của các doanh nghiệp và cá nhân. Bằng cách đổi mới và thích nghi với nhu cầu và khẩu vị của người trẻ, các món ăn truyền thống như phở, bún chả… có thể tiếp tục tồn tại và phát triển trong thời đại mới.