Phường Cửa Nam, tọa lạc ở trung tâm Thủ đô Hà Nội, hiện là không gian lưu giữ nhiều lớp ký ức đô thị, nơi giá trị thẩm mỹ và sinh hoạt truyền thống được bảo tồn và phát huy qua thời gian. Tại đây, nghệ thuật thị giác không chỉ góp phần định hình bản sắc kiến trúc mà còn phản ánh diện mạo một Hà Nội cổ kính đang từng bước chuyển mình trong nhịp sống hiện đại.

UBND phường Cửa Nam đã tổ chức tọa đàm ‘Phát huy di sản nghệ thuật thị giác ở phường Cửa Nam’ tại Trường THCS Trưng Vương. Sự kiện này thu hút sự tham gia của các chuyên gia, nhà nghiên cứu và lãnh đạo địa phương. Phát biểu khai mạc, bà Phạm Ngọc Thúy, Trưởng phòng Văn hóa – Xã hội phường Cửa Nam cho biết, tọa đàm này là một phần trong nỗ lực cụ thể hóa các nội dung thuộc Chương trình 06-CTr/TU ngày 17/3/2021 của Thành ủy Hà Nội về ‘Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025’.

Cũng tại sự kiện, bà Thúy cho biết, di sản nghệ thuật thị giác bao gồm những giá trị lịch sử, văn hóa, thẩm mỹ được thể hiện qua các hình thức có thể cảm nhận bằng thị giác như hội họa, kiến trúc, điêu khắc, nhiếp ảnh, sắp đặt… Họa sĩ, nhà nghiên cứu Trần Hậu Yên Thế chia sẻ: ‘Một bức tranh không chỉ là tác phẩm nghệ thuật, mà còn là hiện vật văn hóa, phản ánh kỹ thuật, thẩm mỹ và câu chuyện lịch sử.’ Tại phường Cửa Nam, những lớp di sản ấy được thể hiện đậm nét qua các bảo tàng như: Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, Bảo tàng Phụ nữ, Bảo tàng Công an Nhân dân… hay những công trình kiến trúc thời Pháp thuộc như: Khu Đấu Xảo, nhà ga Hàng Cỏ, Trường Mỹ thuật Đông Dương (nay là Đại học Mỹ thuật Việt Nam) hay Trường Trung học cơ sở Trưng Vương. Mỗi địa điểm đều góp phần tạo nên một hệ sinh thái thị giác đa tầng giữa lòng Hà Nội.

Các chuyên gia tham dự tọa đàm cho rằng, di sản nghệ thuật thị giác không chỉ là ký ức cần lưu giữ mà còn là chất liệu sáng tạo trong công nghiệp văn hóa, tạo cảm hứng cho sản phẩm du lịch, thiết kế và nghệ thuật ứng dụng. Từ đó, một số gợi ý thực tiễn đã được đưa ra như: Ứng dụng công nghệ trình chiếu, đồ họa tương tác, kể chuyện bằng hình ảnh thông qua không gian triển lãm và trải nghiệm trực tiếp.

Về phía chính quyền địa phương, bà Phạm Ngọc Thúy nhấn mạnh: ‘Bảo tồn và phát huy di sản nghệ thuật thị giác cần gắn với giáo dục cộng đồng, xây dựng thương hiệu địa phương và phát triển các sản phẩm văn hóa có giá trị ứng dụng cao.’ Bà Thúy cũng cho rằng, với tiềm năng di sản sẵn có, phường Cửa Nam hoàn toàn có thể phát triển các tuyến du lịch di sản, thúc đẩy sản xuất thủ công mỹ nghệ, hoặc tổ chức các sự kiện nghệ thuật quy mô nhỏ nhằm gắn kết người dân với di sản.

Trong bối cảnh Hà Nội đang thúc đẩy phát triển văn hóa theo hướng công nghiệp sáng tạo, phường Cửa Nam với chiều sâu lịch sử và vị trí trung tâm có thể trở thành mô hình mẫu trong bảo tồn và phát huy di sản nghệ thuật thị giác. Qua đó, không chỉ giúp bảo tồn những giá trị văn hóa, lịch sử quý báu, mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của du lịch, kinh tế địa phương và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Italia – Trong một nỗ lực nhằm bảo tồn tác phẩm nghệ thuật độc đáo của nghệ sĩ đường phố nổi tiếng Banksy, các chuyên gia phục chế tại Italia đã tiến hành tháo dỡ bức tranh ‘Đứa trẻ di cư’. Tác phẩm này đã trở thành một biểu tượng tại thành phố Venice và dự kiến sẽ được trưng bày trước công chúng trong các sự kiện văn hóa miễn phí trong tương lai.

Công tác di dời bức tranh ‘Đứa trẻ di cư’ được thực hiện vào đêm ngày 23/7 vừa qua, dưới sự giám sát của chuyên gia phục chế Federico Borgogni. Trước đó, ông đã thực hiện việc làm sạch bụi và bề mặt bức tranh, nhằm chuẩn bị cho quá trình phục chế và bảo tồn tác phẩm.

Bức tranh ‘Đứa trẻ di cư’ xuất hiện vào tháng 5 năm 2019 trên tường tòa nhà Palazzo San Pantalon, thành phố Venice, trong thời gian diễn ra triển lãm nghệ thuật Biennale. Tác phẩm mô tả một đứa trẻ di cư đang đứng ngập chân trong nước kênh, mặc áo phao và cầm một quả pháo khói màu hồng neon. Ngay sau khi xuất hiện, tác phẩm đã thu hút sự chú ý của công chúng và trở thành một điểm đến nổi tiếng đối với du khách.

Sau khi Banksy xác nhận đây là tác phẩm của mình, ‘Đứa trẻ di cư’ đã trở thành một biểu tượng văn hóa tại Venice. Tuy nhiên, sau 6 năm chịu tác động của nước và muối, khoảng 1/3 tác phẩm đã bị hư hại. Việc phục chế và bảo tồn bức tranh là cần thiết để duy trì giá trị nghệ thuật và văn hóa của tác phẩm.

Sau khi phục chế, bức tranh sẽ được trưng bày tại các sự kiện văn hóa miễn phí, giúp công chúng có thể tiếp cận và chiêm ngưỡng tác phẩm độc đáo này. Việc này không chỉ giúp bảo tồn di sản văn hóa mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với tác giả và giá trị nghệ thuật của tác phẩm.

Những nỗ lực của các chuyên gia phục chế và chính quyền địa phương trong việc bảo tồn bức tranh ‘Đứa trẻ di cư’ thể hiện cam kết bảo vệ di sản văn hóa và nghệ thuật, đồng thời mang đến cho công chúng cơ hội thưởng lãm và trải nghiệm những tác phẩm độc đáo.

Bức tranh Đứa trẻ di cư là một trong những tác phẩm nổi tiếng của Banksy, nghệ sĩ đường phố ẩn danh nổi tiếng thế giới. Tác phẩm này đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng công chúng và trở thành một phần quan trọng của văn hóa đường phố tại Italia.